De roman Ik, Jan Cremer deed heel wat stof opwaaien in de jaren zestig in Nederland. De voornaamste reden was de erotische inhoud. Ik, Jan Cremer is een schelmenroman over het leven van Jan Cremer. Op de cover zit Jan Cremer op een Harley-Davidson met daarbij de slogan ‘onverbiddelijke bestseller’, een slogan die de auteur zelf had toegevoegd. Mede door dit schandaal werd het boek een succes, in 1964 kreeg het maar liefst zeventien herdrukken.
De kritiek op het boek ging zelfs zo ver dat de uitgeverij van het boek, De Bezige Bij, werd omgedoopt tot de Bezige Dij of de Smerige Dij. Een recensie door J. Doorne (Trouw, 23 mei 1964) kopte ‘De Smerige Bij bezig”. Hij noemde het boek “een gedeeltelijk gefantaseerde biografie van een schoft. Waarom de uitgeverij het boek heeft uitgegeven, weet ik niet. Vermoedelijk omdat de directie er brood in heeft gezien. Laat ons hopen dat dit vermoeden onjuist is, want als het juist is, is De Bezige Bij een stinkuitgeverij.” De Bezige Bij diende een aanklacht in tegen Trouw wegens smaad en won de zaak.
Ik, Jan Cremer 2 werd niet zo’n groot succes als het eerste boek, maar ontving wel een prozaprijs van Amsterdam. Dit gebeurde niet zonder slag of stoot. Het bestuur beweerde eerst de prijs niet uit te willen reiken omdat Cremers boek niet literair genoeg was. In realiteit zorgden vooral de associaties met pornografie en andere obsceniteiten voor hun terughoudendheid.
Bibliografie
Bronnen
Cremer, Jan. Ik, Jan Cremer. 6de dr. Amsterdam: Bezige Bij, 1964.
Literatuur
Van Dijk, Nel. “Een onverbiddelijke bestseller! De promotie van literair werk in de twintigste eeuw.” In Jaarboek voor Nederlandse Boekgeschiedenis 6 (1999), p. 173-188.
Mathijsen, Marita. Boeken onder druk: censuur en pers-onvrijheid in Nederland sinds de boekdrukkunst. Amsterdam: Amsterdam University press, 2011.
“Ik, Jan Cremer.” De Bezige Bij. Geraadpleegd 26.07.2017. Https://www.debezigebij.nl/boeken/ik-jan-cremer/.
Schutte, Xandra. “Beroep: Jan Cremer.” De Groene Amsterdammer. Geraadpleegd 26.07.2017. Https://www.groene.nl/artikel/beroep-jan-cremer.