De avonturen van Kuifje waren al meerdere malen het onderwerp van verhit debat omtrent racisme. Een van de bekendste strips is Kuifje in Afrika. De strip heette oorspronkelijk Kuifje in Congo, maar omdat de titel naar België zijn koloniale banden met Congo verwees werd de titel in de jaren 1950 herleid tot Kuifje in Afrika. De strip bevat racistische beelden van zwarte mensen. De zwarten zien er bijna uit als apen, met grote oren en grote lippen. De ‘wilden’ moeten heropgevoed worden door Kuifje. In z’n tocht door Congo ontmoet Kuifje ook een katholieke missionaris. De strip moet binnen zijn historische context geplaatst te worden: Hergé leefde in een periode met een volledig andere tijdsgeest in vergelijking met vandaag.
Toch werd hij in 2007 veroordeeld door de Britse Commission for Racial Equality voor (onopzettelijk) racisme. Ook in de VS werd de strip veroordeeld. In België gaf de strip zelfs aanleiding tot een rechtszaak in 2007. Mbutu Mondondo Bienvenu, een Congolees die in België studeerde, diende naar aanleiding van de veroordelingen in het buitenland een klacht in tegen Hergé. Hij vond Kuifje in Afrika racistisch en beledigend voor de Congolezen. Mbutu Mondondo eiste dat de strip uit de handel werd genomen. Daarbovenop vroeg hij ook een symbolische schadevergoeding van 1 euro. Mbutu Mondondo verloor de rechtszaak: Hergé had nooit opzettelijk de bedoeling om racistische of kwetsende ideeën over Congolezen te formuleren. Een Fnacwinkel in Parijs besloot in 2014 om een sticker met daarop ‘Giftig product’ op Kuifje in Afrika te plakken.
Hergé is zeker niet de enige Belgische striptekenaar die van racisme wordt beschuldigd. Ook Marc Sleen, de geestelijke vader van Néro, werd door zijn eigen krant gecensureerd nadat hij een Afrikaanse politicus als een gorilla had getekend. De Suske en Wiske-strip Mami Wata, waarin zwarten als apen voorgesteld worden, kwam recent in opspraak.
Hoewel de klemtoon voornamelijk op de racistische portrettering van zwarten in de Kuifje-strips ligt, kan er zeker ook iets over de weergave van Chinezen gezegd worden. In het album De Blauwe Lotus reist Kuifje naar Shanghai waar hij tegen een opium verhandelende Chinese maffia moet vechten. De Chinezen worden niet alleen voorgesteld als de grote boosdoeners in het verhaal, maar worden ook racistisch afgebeeld met een gele huid, grote tanden en overdreven spleetogen. Hetzelfde geldt voor het album Kuifje in Amerika waarin indianen, de ‘roodhuiden’, worden voorgesteld als gevaarlijke wilden. De inwoners van Winnipeg dienden in 2015 in racismeklacht in tegen dit album.
Tot slot wordt Hergé, maar ook andere striptekenaars zoals Willy Vandersteen, ook antisemitisme verweten. Vandersteen werd in 2004 geïdentificeerd als de tekenaar van Nazikarikaturen in een Vlaamse krant van tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Bibliografie
Bronnen
Hergé. Kuifje in Congo. S.n.: Casterman, 2011.
Hergé. Kuifje in Afrika. S.n.: Casterman, 1997.
Literatuur
Wijsen, Frans Jozef Servaas en Peter Nissen. ‘Mission is a must’: Intercultural Theology and the Mission of the Church. Amsterdam: Editions Rodopi, 2002.
Belga. “Na ‘Kuifje in Afrika’ nu ook racismeklacht voor ‘Kuifje in Amerika’.” Knack. 17.03.2015. Geraadpleegd 31.08.2017. Http://www.knack.be/nieuws/wereld/na-kuifje-in-afrika-nu-ook-racismeklacht-voor-kuifje-in-amerika/article-normal-542279.html.
Loncin, Joost. “Klacht voor racisme in ‘Kuifje in Congo’.” Het Nieuwsblad. 08.08.2007. Geraadpleegd 31.08.2017. Http://www.nieuwsblad.be/cnt/941fp8m8.
“Strip “Kuifje in Congo” is niet racistisch.” De Redactie. 05.12.2012. Geraadpleegd 31.08.2017. Http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/cultuur%2Ben%2Bmedia/kunsten/1.1497575.
Beernaert, Luc. “‘Kuifje in Congo’ krijgt sticker ‘Giftig product’ opgekleefd.” Het Laatste Nieuws. 10.12.2014. Geraardpleegd 31.08.2017. Http://www.hln.be/hln/nl/960/Buitenland/article/detail/2147967/2014/12/10/Kuifje-in-Congo-krijgt-sticker-Giftig-Product-opgekleefd.dhtml.
Vancaeneghem, Jens. “Dat is geen Afrikaanse man, maar een halve aap.” Het Nieuwsblad. 26.06.2017.
Buettner, Elizabeth. Europe after Empire: Decolonization, Society, and Culture. Cambridge: Cambridge University Press, 2016.
Kowner, Rotem en Walter Demel. Race and Racism in Modern East Asia: Western and Eastern Cosntructions. Leiden: Brill, 2014.
“Dalilla Hermans: “Ontzettend racistische afbeelding van zwarte man in “Suske & Wiske.”” De Redactie. 25.06.2017. Geraadpleegd 31.08.2017. Http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/cultuur%2Ben%2Bmedia/media/1.3009954.